Op weg naar het EYE filmmuseum viel mijn oog op een aantal gestapelde containers langs de kade van het IJ. Ik zag veel mensen een blik werpen op de foto’s met vuilnis en voorbij lopen. Vuilnis, een onderwerp dat velen van ons liever mijden. Een “lastig” bijproduct van onze moderne beschaving. En zoals velen liever niet denken over misstanden in de wereld, niet diervriendelijke veeteelt en andere zaken, was mijn eerste reactie om door te lopen. Ik besloot om toch naar deze installatie te gaan en uiteindelijk dook ik drie kwartier geboeid in de materie.

{slider Impressies van mijn bezoek aan de installatie}
In verschillende zeecontainers wordt het werk van Fotojournalist Kadir van Lohuizen (1963) over de impact van de wereldwijde afvalstromen in de wereld getoond. Als winnaar van de Word Press Photo Award 2018 – milieu portretteert hij de afvalstromen en afvalindustrieën in Jakarta, Sao Paolo, Tokio, Lagos, New York en ook Amsterdam. Dat doet hij met door drones gemaakte videobeelden van vuilnisbelten en foto’s van de gebieden, de verwerkende organisaties of bedrijven en de mensen die hiermee hun brood verdienen. Ik nam de tijd om van stad naar stad te reizen, las de teksten en liet de videoreportages en foto’s op mij inwerken. Het riep gemengde gevoelens bij mij op.

Allereerst confronteerde me deze expositie mij met de enorme hoeveelheid afval. Je weet dat het er is, maar om het in beeld te zien doet je beseffen dat het een wereldwijd probleem is dat ook daadwerkelijk om een oplossing vraagt. Vroeger in de zestiger jaren leerde ik op de lagere school dat de wereld niet meer zou kunnen bestaan in het jaar 2000 door alle vervuiling. We zijn nu in 2018… en ik besef dat we in een omslagpunt zitten.
Bij de video van New York leerde ik dat New York 20 miljoen ton afval per jaar produceert. Vooral etensafval. Bij de video van Lagos (Nigeria) dat de afval daar minder stonk omdat in tegenstelling tot b.v. Amsterdam en New York weinig etensafval in het afval zat omdat men bijna alles op eet of aan de beesten voert.

Confronterend vond ik ook de hoeveelheid arme mensen die afhankelijk zijn van het vuil, soms hele dorpen die naast de vuilnisbelt wonen en leven. Ik zag mensen die met hun handen plastic wasten. Mensen die in de vuilnisbelten voor hun bruikbare vuilnis uit een lozende vuilniswagen met een stok meteen in hun mand gooiden. Confronterend om mijn leven hier in Nederland gespiegeld te zien met mensen in zo’n omgeving die niets anders hebben of geen andere keuze hebben dan in zo’n ongezonde omgevingen te leven. Het doet je nadenken over hoe goed we het doorgaans in Nederland hebben.

Dit zijn een fractie van indrukken van deze imposante expositie. Wat ik ook vooral mooi vond was dat er ook hoop voor de toekomst in deze installatie zijn verwerkt. Per stad worden naast de op straat levende afvalverzamelaars ook ondernemers, afvalverwerkende ondernemingen en organisaties gedocumenteerd. Ook de processen van afval tot opnieuw bruikbare producten. Willen we nog samen langer op deze aarde leven, dat is dit toch zeker een van de aspecten die op korte termijn een wereldwijde oplossing vergt.
Statistieken huishoudelijk afval

{slider Statistieken huishoudelijk afval}

Huishoudelijk afval | kilogram per persoon per jaar
Bron: "Die Last Der Menschkeit, Stern 2017)

New York   1490   ***************  
Jakarta   560   ******  
Amsterdam   400   ****  
Tokio   350   ****  
São Paulo   290   ***  
Lagos   120   **  

{slider Afvalverwerking in enkele steden}

New York | USA   New York produceert rond 33 miljoen ton afval per jaar en een van de grootste vervuilers op dat vlak in de wereld. Vooral het fastfood afval door de snelle en hoge levensstandaard is een probleem. Een relatief zeer groot deel van het afval bestaat uit voedsel verspilling. Gescheiden afval vindt plaats in de stad, maar het grootste deel van de afval gaat toch naar stortplaatsen en verbrandingsovens buiten de stad.
Burgemeester Bill de Blasio wil dit verbeteren met een recylcling programma en vermindering van vuilnis naar stortplaatsen.
Jakarta | Indonesië   Jakarta, de hoofdstad van Indonesië groeit erg hard en heeft ongeveer 31 miljoen inwoners. De stad heeft geen verbrandingsovens. Een van de grootste stortbelten van de stad is Bantar Gebang (100 hectare grond dat 6000 ton vuil per dag extra te verwerken krijgt).
In de straten wordt het afval al voor een deel door stadsjutters verzameld. Er zijn veel vuilnisverwerkende bedrijven in de stad waar deze jutters tegen betaling b.v. plastic, blikjes, etc afleveren.
Indonesiëis overigens een van de grootste plastic vervuilers van de oceanen.
Tokio | Japan   Ongeveer 36 miljoen mensen zorgen jaarlijk voor 12 miljoen ton afval per jaar. Veel huishoudens doen aan gescheiden afval.
Omdat er geen plaats meer is voor stortplaatsen heeft Tokio de  nadruk gelegd op recylcling. De meeste van de 48 verbrandingsovens genereren energie. Er zijn alleen nog 12 stortplaatsen.
Lagos | Nigeria   Lagos, een van de snelstgroeiende steden van de wereld is de hoofdstad van Nigeria heeft een populatie van ongeveer 21 miljoen mensen. Wat je niet verwacht is dat deze stad maar ongeveer 2,5 miljoen ton afval per jaar produceert. Het afvalprobleem van Lagos bestaat uit de eigen groeiende hoeveelheid afval ook uit de afval die hier illigaal uit Europa en USA wordt gedumpt. De stad richt zich in de toekomst meer op sorteer stations en verbrandingsovens in plaats van stortplaatsen.
De vuilnis bestaat overigens minder uit afval van voedselresten. Eten wordt meer opgegeten of aan de dieren gevoerd.

{/sliders}


Foto's: Installatie: Wasteland – Kadir van Lohuizen, IJpromenade, Overhoeks, naast filmmuseum Eye 2018.