Met In The Black Fantastic zet de Kunsthal elf kunstenaars uit de Afrikaanse diaspora voor het voetlicht. Een grote expositie die Afro-Amerikaanse makers naar voren haalt die werken in de Verenigde Staten met elementen uit de Afrikaanse folklore, mythe, sciencefiction, spiritualitet en afrofuturisme. Alhoewel de term Afrikaanse diaspora suggereert dat wij hier kennismaken met Afrikaanse kunst, laat het werk duidelijk zien dat de kunstenaars volledig zijn ingebed in de Europees-Amerikaanse kunstwereld. Een must-see met meerdere rauwe randjes.
De kracht dankt deze expositie aan de opstelling waarbij elke van de elf kunstenaars een eigen ruimte heeft. Hierdoor kom je telkens in de wereld van de maker terecht, waardoor de werken elkaar zeer versterken. Grootse collages, foto's, schilderijen en sculpturen sieren de zalen en muren en ieder van deze werken verleidt je om langer te blijven kijken. De prachtige Soundsuits van Nick Cave trekken als eerste werken in deze expositie de bezoeker de zaal in. Hier is alles mooi, bijzonder en uniek. Dat Cave de pakken maakten naar aanleiding van de mishandeling van Rodney King in 1991 en tot doel hebben zichzelf te beschermen én te verhullen, laat zien dat al het moois een rauwe boodschap meedraagt. Ook zijn andere werken draaien om het rascisme in onze samenleving, waarbij zelfs handgebaren die bedoelt zijn als overgave, worden gelezen als daad van agressie.
Het bijzondere werk van Lina Iris Viktor haakt aan op de Europese middeleeuwse kunst, waarin heiligen in een gouden wereld worden afgebeeld. Viktor plaatst de personages in een gelijksoortige setting, waarbij de Afrikaanse (of Afro-Amerikaanse) personages een heilige representatie geeft. Juist door deze eenvoudige wijziging, word je je bewust hoever ons bewustzijn over heiligen, goddelijkheid en bijzondere posities verbonden is aan een westers en vooral wit beeldmerk.
Wangechi Mutu maakt intrigerende collages, zowel op plat vlak, als sculptuur en in films. Met haar werk wil zij machtsstructuren vernietigen waarin zij niet gelooft, als in de zin dat deze zinloos, geweldadig en onderdrukkend zijn. Haar platte collages zijn opgebouwd uit beelden uit vele tijdschriften (van auto tot porno), inktvlekken en vormen prachtige wezens in onplezierige situaties. Vooral haar film 'The End of eating Everything' uit 2013 valt op, waarin haar collages tot leven zijn gekomen. Het wezen dat alles eet staat voor Mutu symbool voor de alles overconsumerende mens.
Verstopt in een hoekje van de expositie is een ruimte gewijd aan het werk van Rashaad Newsome. Zijn videowerk bepaalt de sfeer met zeer dansbare muziek, waarmee de dansende figuur de machtsstructuren omver werpt en plaats maakt voor een nieuwe realiteit. Net als Mutu maakt ook Newsome collages, alleen gebruikt Newsome computeranimatie om digitaal materiaal met elkaar te verbinden. Vrijwel elk werk wordt gekenmerkt door een Swarovksi kristal.
De expositie is bezaaid met prachtige werken die ieder opnieuw aandacht vragen voor de ongelijkheid in onze wereld. En dit terwijl de tentoonstelling zelf ook een vorm van ongelijkheid laat zien door juist een groep afwezig te laten zijn. Alle gerepresenteerde kunstenaars werken in de Verenigde Staten of (een enkeling) in Europa. Geen van de kunstenaars is werkzaam in Afrika. Voor mij is dit precies ons probleem, je telt pas mee als je in een specifieke kunstkring werkzaam bent. Het westerse idee over wat kunst is, moet zijn en wanneer je geëxposeerd wordt, wordt erg bepaald door een vaste groep. The Black Fantastic mist een groep kunstenaars die eveneens zwart zijn alsook fantastic alleen niet werkzaam in de westerse wereld. Wij kijken met The Black Fantastic naar kunst die past in onze denkkaders over kunst en actuele westerse vraagstukken over ongelijkheid en machtsstructuren. En met deze tentoonstelling krijgen wij met mooie werken een krachtige spiegel voorgehouden in welke mate wij al gekaderd denken. Laat de volgende expositie ons mee nemen in de kunst van The Black Fantastic die juist werken in niet-westerse landen. Documenta15 heeft alvast een voorproefje gegeven van bijzondere collectieven die het onderzoeken waard zijn.
The Black Fantastic is nog te bezoeken tot 10 april 2023 in de Kunsthal in Rotterdam. Meer informatie en tickets vind je op de website van de Kunsthal.