De twee grote wereldoorlogen van de 20ste eeuw zijn complexe verhalen die politiek, economie, geweld, sociaal-maatschappelijke vraagstukken en persoonlijke verhalen met elkaar vermengen. Daarom is het fijn om beide oorlogen in een begrijpelijke taal, zonder moeilijke woorden, uiteengezet te krijgen met veel tijdlijnen, kaartjes en ander beeldmateriaal. In december kwam de dubbelpublicatie De Eerste Wereldoorlog in begrijpelijke taal en De Tweede Wereldoorlog in begrijpelijke taal uit, beiden geschreven door drs. Erlend van Ark, onze docent geschiedenis vanaf de 19e eeuw.
In beide boeken neemt Van Ark je mee naar de periode ruim voor beide wereldoorlogen. Voor de Eerste Wereldoorlog duikt hij met vier hoofdstukken in op de 19e eeuw en de eerste 14 jaar van de 20ste eeuw. Thema's als democratisering, de veranderende kijk op onze economie met het bekendste werk Das Kapital van Karl Marx, de industrialisatie en daarmee gepaard gaand een nieuwe vorm van oorlogsvoeren krijgen ruim de aandacht. Om vervolgens de complexe politieke geschiedenis in korte teksten en heldere alinea's uiteen te zetten.
Ook bij het boek over de Tweede Wereldoorlog worden de voorgaande jaren vanaf 1918 toegelicht in twee hoofdstukken. Daarmee duidelijk de relatie tussen de afhandeling van de Eerste Wereldoorlog en de aanleiding van de Tweede Wereldoorlog zichtbaar te maken.
In de teksten over de oorlog merk je dat Van Ark de militaire geschiedenis in zijn vingers heeft. Heldere kaarten, aanvalsrouten, het gebruikte militaire materieel, besluitvorming vooraf en tijdens de verschillende campagnes worden helder en zeer begrijpelijk uiteengezet. De politieke besluitvorming tijdens de verschillende oorlogen wordt compact samengevat zonder al te veel verlies in de details. Hetzelfde geldt voor het handelen van gewone burgers.
Hoe compact de boeken ook zijn, Erlend van Ark heeft ruimte genomen om ook de oorlogsvoering gedurende de Tweede Wereldoorlog in de koloniale gebieden en Azië mee te nemen. Vaak zijn dit de vergeten verhalen als we vanuit Europees perspectief de oorlog beschrijven. Daarmee maakt hij zichtbaar dat de term wereldoorlog ook daadwerkelijk van toepassing is.
De boeken zijn ieder voor zich helder en ook daadwerkelijk begrijpelijk dankzij de kaarten, foto's en tijdlijnen. Zij vormen een goede start om begrip te krijgen over de Eerste en Tweede Wereldoorlogen. Een goede onderlegger voor hen die nu 80 jaar na de Tweede Wereldoorlog terugkijken op het verleden en mogelijk meer gaan onderzoeken in de recent opengestelde oorlogsarchieven. Want uiteindelijk blijkt ook hier dat oorlogen nooit volledig zwart/wit zijn en het merendeel van de partijen zich bevinden in een groot grijs mistig gebied van oorzaken en gevolgen.
De boeken zijn direct bij Erlend van Ark te kopen met deze link naar zijn website.
Wil je meer leren over de 19e, 20ste en 21ste eeuw? Erlend verzorgt bij KaperGerlings Instituut twee cursussen: