Tijdens de komende architectuurbiënnale van Venetië neemt het Oostenrijkse Architekturkollectiv AKT in samenwerking met Hermann Czech het Oostenrijkse paviljoen onder handen. Getiteld ‘Deelnemen’ (Partecipazione/Beteiligung) delen de 17 leden van het collectief + Hermann Czech het gebouw op in twee delen. De groep maakt zo een tactisch spel tussen deelnemen, insluiten en uitsluiten.
Vanuit stedelijk antropologische oogpunt, werken Architekturkollectiv AKT en Czech op het scherpst van de snede door de gevolgen van toerisme op stedenbouw, maatschappelijke veranderingen en de lokale cultuur zichtbaar én voelbaar te maken. Venetië is de plek waar het toerisme de stad in een dusdanige greep heeft gekregen, dat de stad niet meer zonder kan. Het kantelpunt is voorbij en de Venetianen die nog zijn achtergebleven, bieden weerstand met zelfgeorganiseerd protest en activiteiten.
Met een eenvoudige ingreep in het Oostenrijkse paviljoen, willen de architecten ons laten voelen hoe het is om ergens niet aan te mogen deelnemen, maar het feestje wel te zien. De Venetianen krijgen daarin tegen weer een stukje van hun tuin terug. Uitsluiting wordt zichtbaar gemaakt, door letterlijk het gebouw in tweeën te delen. Een oude opening in de muur van de Giardini wordt weer geopend, zodat de Venetianen, vooral de bewoners van Sant’Elena, weer toegang krijgen tot het terrein. Met een nieuwe muur in het paviljoen, worden de bezoekers aan de Biënnale in een aparte vleugel gehouden. Wij kunnen elkaar zien, maar niet samen participeren. Gelijk aan het effect van het toerisme, door het groeiend toerisme verdwijnen steeds meer plekken voor de Venetianen. Het gevoel van er wel zijn maar niet kunnen deelnemen wordt steeds groter.
Het Oostenrijkse paviljoen biedt ons een spiegel en een waarschuwing. Venetië is de casus die vele andere steden zoals Amsterdam, Florence, Brugge, enzovoort steeds meer zien als beangstig voorland. Een groeiend toerisme dat de eigenlijke bevolking verdrijft, uitsluit en uiteindelijk ook de redder is van het historische erfgoed bij gebrek aan lokale bevolking. Hoe kun je zorgen dat zij die in de stad wonen, leven en de stad leefbaar houden ook kunnen blijven deelnemen aan het leven in de stad? En hoe voorkom je, dat wij als toerist, de oorspronkelijke bewoners onbedoeld verdrijven van hun geliefde plek.
Met hun bijdrage maken Architekturkollectiv AKT en Hermann Czech het Oostenrijkse paviljoen letterlijk tot een sociaal laboratorium. Daarmee haken zij direct aan op de titel ‘The Laboratory of the Future’ die hoofdcurator Lesley Lokko heeft gegeven aan de architectuurbiënnale van Venetië in 2023. Meer lezen over dit thema doe je hier.
En de biënnale bezoeken kun je met ons, zowel vanuit persoonlijke interesse als met een reis voor professionals.
Foto: AKT & Hermann Czech – Model photo © Theresa Wey | Deel van het Oostenrijkse paviljoen wordt geopend naar de aangrenzende wijk en kan worden gebruikt door de Venetiaanse bevolking.