'l'Histoire se répète' kan ook heel positief zijn en in het geval van General Idea is dat het zeker. De basis van hun ideeën en werk vind je overal weer terug in latere kunstvormen, demonstraties en protesten. Voor de wereld rondom General Idea was het concept beter goed gejat dan slecht bedacht het adagium na het zien of ervaren van de kunstwerken van General Idea. Met deze expositie laat het Stedelijk Museum zien hoe krachtig de rol is van de kunstenaar als voorloper in een veranderingsproces. En hoe zeer die verandering nog gaan is of misschien wel opnieuw nodig is. General Idea biedt hoop, houvast en een voorbeeld hoe je een verandering in werken kan zetten.
Only I can name me, alleen ik kan mijzelf benoemen, het is de titel van het werk van Elyssia Wilson Heti en Ria Hiroki uit 2021 en een roep om erkenning van de non-binare rol in de Samoaanse culturen. Geen man, geen vrouw, juist dat wat ertussen en omheen is. Een onderwerp dat nu in veel sociale vraagstukken naar voren komt. Zijn wij wel inclusief genoeg, erkennen wij iedereen, begrijpen wij elk gender? General Idea speelde al in de jaren '70 met onze aannames en de verwachte rolpatronen. Met twee schoonheidswedstrijden, in 1970 en 1971, bevroegen zij niet alleen de ideale vrouw, ook de populaire cultuur kreeg een spiegel met vooraf geoefende reacties van het publiek, dat bestond uit een publiek van collega kunstenaars. Deze namaak realiteitshows sluiten tegenwoordig nauw aan op de vooraf geregisseerde realityprogramma's. De realiteit is dat nu na bijna 50 jaar Heti en Hiroki dezelfde genderrollen bevragen en strijden voor een open geest en ruimte voor andersvoelenden.
General Idea liet met hun werk zien hoe ver identiteit is ingebed in onze samenleving. Identiteit op basis van gemeentelijke wapens en vlaggen, de clubs die wij bezoeken, de drankjes die wij drinken en de mensen met wie wij omgaan. Met hun performances lieten zij het publiek op een speelse manier participeren in hun werk en bewust worden van hun denkpatronen. Ook de verschuiving van identiteit naar merk en copyright, de claim op alledaagse vormen en beelden worden door hen opnieuw bekeken en met humor bekritiseerd. Eenzelfde proces dat ook nu weer zichtbaar wordt en bevraagd wordt door vele kunstenaars.
De drie mannen die gezamenlijk General Idea vormden zaten midden in het veranderproces van performances naar happenings en participatietrajecten. Zij kwamen op gelijktijdig met Marina Abramovic die zichzelf tot kwetsbaar object maakte, met de kritische blik van Fluxus op de museawereld (waaraan zij ook weer hun roem danken) alsook de neo-dada die het consumentisme belichten om later milieuvraagstukken te bekijken. Het zijn allemaal onderwerpen die ook nu, zo'n 50 jaar later, de kunstwereld bezighouden. Identiteit, institutionele structuren, ons consumentisme en het antropoceen.
De oeuvre tentoonstelling van General Idea laat een mooi beeld zien van de kunstenaarsgroep, hun werk en de context. En het is een spiegel voor ons huidige leven. Wat hebben wij in de afgelopen vijftig jaar nu bereikt, waar staan wij nu en voor de kunstkenner: veel werk ligt ten grondslag van latere kunst.
General Idea is tot en met 16 juli 2023 te bezoeken in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Voor meer informatie bekijk de museumwebsite.
Wil je uitleg en toelichting bij de expositie? Ga dan mee met Job op excursie door het museum en delen van de vaste collectie voor extra context.