Alsof alles bij IMPAKT op de expositie was ingericht. Al bij de online aankoop van kaartjes wilde de website niet meewerken, en ook bij de kassa zij het boekingssysteem: 'This isn't working for us'. Natuurlijk was dit een toevalligheid (binnen een minuut was alles opgelost), maar 'This isn't working for us' is de ondertitel van de expositie Out of Office bij IMPAKT in Utrecht. Een tentoonstelling die ons confronteert met onze houding ten opzichte van productief bezig zijn. Wij zijn voortdurend aan het werk, denken aan ons werk of voelen ons schuldig als wij niet aan het werk zijn. Zelfs wanneer mensen met pensioen zijn, willen zij nog productief bezig zijn, want reflecteren, een pauze en op adem komen zijn niet productief. IMPAKT biedt ons met deze expositie een spiegel met uitwegen.
Hoe kun je nu ontsnappen aan de vaste patronen op het kantoor dat van minimaal 9 tot 5 productief moet zijn. Vooral de jongere generaties zien werk niet meer als een levensinvulling maar meer een middel om ook andere dingen te doen. Hoe kun je dan ontsnappen aan die vaste werkethos?
Acht kunstenaars nemen ons mee in hun werkpraktijk waarin het vaste werkstramien wordt onderbroken. Zoals IMPAKT mooi omschrijft: 'daden van verzet tegen een systeem waarin winst, efficiëntie en optimalisatie centraal staan.' Deze daden van verzet laten zien hoe vast wij gezamenlijk zitten in ons denken over werk en wat wij van onszelf en anderen verwachten bij werken (in loondienst).
Een mooi eenvoudig concept is de auto-reply e-mail van Mario Santamaria, Auto Sleep uit 2016 (tot nu). Wanneer je Santamaria een e-mail stuurt, ontvang je automatisch een antwoord waarin hij meldt dat hij niet beschikbaar is, hij slaapt. Santamaria gaat hier tegen het beeld in dat slapen niet productief is en geen inkomsten oplevert. Santamaria wil laten zien dat 24/7 bereikbaarheid een vreemd concept is, waarbij werk en niet werken volledig door elkaar heen zijn gegaan.
Of neem de film van de Finse kunstenaar Pilvi Takala. In haar film The Trainee uit 2008 verbeeldt zij een interventie die een maand duurde. Bij Deloitte heeft zij de positie van marketing trainee gekregen, maar gedurende de hele dag voert zij niets uit. Zij zit aan een tafel, staat in de lift en wanneer anderen vragen wat zij doet, vertelt zij dat zij aan het nadenken is over haar werk. Binnen het kantoor wordt over haar gepraat, er worden emails naar leidinggevende gestuurd en mensen gaan haar mijden. Nietsdoen daagt de orde uit binnen dit kantoor en misschien wel op alle werkplekken.
Natuurlijk is betaald niets doen een stuk prettiger, en daar haakt de Cubaanse kunstenaar Adrian Melis op aan. In Cuba heeft het socialistische systeem gezorgd dat medewerkers onverschillig, ongemotiveerd en ontevreden zijn geworden. Zij verzinnen steeds smoesjes om maar niet te hoeven werken. Melis heeft deze medewerkers gevraagd om hun telefoontje met de baas, waarin zij hun smoes vertellen en zich afmelden voor werk, op te nemen tegen betaling. Aangezien de medewerkers voor elke dag die zij niet werken minder worden betaald, betaald Melis het bedrag dat verminderd is op hun salaris voor hun smoes. Dus in de praktijk loont het dus voor de medewerkers om hun smoes op te nemen en te delen met Melis. Feiteljk zorgt Melis ervoor dat de medewerkers keurig betaald worden voor niets doen. Een actieve vorm van protest tegen het geestdodende werk.
De expositie Out of Office bij IMPAKT loopt nog tot 30 april 2023. Ga naar de website voor meer informatie.