In Amersfoort bij Kunsthal Kade is de tentoonstelling Africa Supernova geopend. Een expositie die de privéverzameling van het echtpaar Schulting toont met werken van makers uit Afrika en de Afrikaanse diaspora. Een expositie die vele vragen over de context losmaakt, terwijl de kunstwerken op zichzelf telkens weer een lust voor het oog zijn.
Het echtpaar Schulting heeft in een paar jaar tijd een prachtige verzameling kunstwerken bijeengebracht, die wezenlijk anders is dan de kunst die wij gewend zijn in Nederland. De werken zijn zeer figuratief, meerdere werken zijn hyperrealistisch en de makers schuwen niet om politieke statements te maken met hun werk. De selectie uit de Schulting verzameling voldoet aan alle eisen die wij tegenwoordig stellen aan kunst: schoonheid, inhoud en betekenis gevend.
Neem het werk van Babajide Olantunji, ‘Tribal Marks Series III #52’. De bijna foto is gemaakt met houtskool en pastel op papier en het traanvocht in de ogen van de afgebeelde persoon ziet eruit alsof dit werkelijk nat is. Zijn beweegredenen om de gewone mens te verbeelden geeft de betekenis aan het portret. Of het politiek geladen schilderij ‘Malcolm X in the White House’ van Ayogu Kingsley. En bekende namen ontbreken niet zoals Zanele Muholi en Marlene Dumas.
De tentoonstelling roept vragen op over wat Afrikaanse kunst nu is. In de catalogus wordt dit ook benoemd, het continent is groot, de diversiteit is groot en zeker als de Afrikaanse diaspora wordt meegenomen, wat is dan het criterium? Eigenlijk geldt hier meer, zij die zich verbonden voelen met het Afrikaanse continent.
Rakend is het werk van Iris Kensmil binnen deze context. Haar bijdrage aan de Venetiaanse kunstbiënnale van Venetië in 2019, samen met Remy Jungerman, draaide om het gegeven dat zij als zwarte maker eigenlijk alleen werd gepresenteerd in exposities met thema’s als de Surinaamse kunst, zwarte makers, de niet-westerse wereld en zo verder. En ook nu is zij onderdeel van deze Afrikaanse diaspora. Wanneer maken wij niet meer een selectie op basis van geografie of identiteit? Wanneer wordt een kunstexpositie daadwerkelijk inclusief?
Een tweede vraag is of dit wel een doorsnede is van de Afrikaanse kunst. De collectie kent vooral veel portretten of afbeeldingen van mensen en realistische kunst. De Afrikaanse collectieven die zichtbaar waren bij de Documenta15 in Kassel (2023) zijn hier niet te vinden. Ook abstracte makers en kunstenaars die meer met installaties werken en performance art ontbreken.
En wat is het criterium kunst? De definitie van kunst zoals wij dat nu in de West-Europese en Amerikaanse kunstwereld bekijken, is gedefinieerd in de late 18e eeuw. Daarvoor was de term ‘art’ breder met daarbinnen ook de handwerklieden, ambachtslieden en creatieve onderzoekers. Is dat begrip misschien meer van toepassing voor de Afrikaanse landen (en de hedendaagse kunst in Europa en Amerika). Zou dat deze tentoonstelling anders kleuren? Of vallen wij dan opnieuw in de koloniale denkwijze over Afrikaanse kunst?
De expositie Africa Supernova is een presentatie van een prachtige privéverzameling waarin de smaak en interesse van het verzamelende echtpaar tot uitdrukking komt. Een bezoek waard voor een dagje genieten van mooie kunst.
De expositie Africa Supernova is tot en met zondag 7 januari 2024 te bezoeken in Kunsthale Kade in Amersfoort. Meer informatie vind je hier.