Op 7 maart opende de tentoonstelling Anselm Kiefer – Sag mir, wo die Blumen sind in het Stedelijk Museum en het Van Gogh Museum. Een expositie waarin de relatie tussen Kiefer en Van Gogh in de communicatie als leidraad wordt gepresenteerd, maar die in de zalen zelf nauwelijks terug te vinden is. Het werk is indrukwekkend, maar het verhaal blijft dun.

Terecht stelden journalisten Toef Jaeger in NRC (‘Van breker van Duitse taboes tot alchemist van gouden bladen. Kan de mythe rond Anselm Kiefer worden ontrafeld?’, 7 maart 2025) en Jonathan Jones in The Guardian (‘Anselm Kiefer review -  creative giant crushed under Van Gogh’s starry might’, 5 maart 2025) de vraag of Anselm Kiefer nu geprogrammeerd is vanwege zijn wereldberoemde naam, of juist vanwege het unieke verhaal dat de twee musea willen vertellen. De monumentale werken van Kiefer domineren in het Van Gogh Museum de schilderijen van Vincent van Gogh, terwijl in het Stedelijk Museum één hoofdwerk de rest overschaduwt.

Op zichzelf is het werk van Kiefer imposant, indrukwekkend en esthetisch krachtig. De bijbehorende audiotour biedt verdiepende achtergrondinformatie over zijn ideeën en inspiratiebronnen, maar voegt weinig toe aan de beleving. Dit benadrukt opnieuw de individuele kracht van zijn kunstwerken.

Helaas komt de relatie met Vincent van Gogh nauwelijks tot zijn recht in de opzet van de tentoonstelling. In het Van Gogh Museum zijn enkele werken van Van Gogh tegenover die van Kiefer gehangen, maar door de enorme schaalgrootte verliezen de kleurrijke doeken van Van Gogh het visueel van de goudrijke, monumentale werken van Kiefer. Ook de toelichting slaagt er niet in om de werken inhoudelijk met elkaar te verbinden – een gemiste kans.

Dit is des te spijtiger omdat in Kiefers tekeningen uit de jaren ’60 wél directe sporen van Van Gogh terug te vinden zijn. In zijn potloodlijnen herken je dezelfde golvende bewegingen die Van Gogh gebruikte om bomen en struiken vast te leggen. Ook thematisch – in landschappen en portretten – zie je de invloed van Van Gogh doorklinken in Kiefers werk.

Ook het Stedelijk Museum lijkt onder de druk van een grote naam te bezwijken. Hoewel het museum meerdere werken uit verschillende periodes van Kiefer in de collectie heeft, blijft de tentoonstelling niet meer dan een opeenvolging van kunstobjecten aan de wand (en één sculptuur in de zaal). Dit maakt de expositie eentonig en bijna saai.

Dat is jammer. Zeker wanneer tentoonstellingen als die in het Rijksmuseum over Frans Hals en Johannes Vermeer laten zien hoe je met kleine ingrepen op zaal de bezoeker extra handvatten kunt geven om kunst beter te analyseren en verbanden zichtbaar te maken. In het Stedelijk worden wel films over Kiefer vertoond, maar ook daar ontbreekt een kundige interviewer die doorvraagt naar zijn werkwijze, ideeën en eindresultaten.

Deze tentoonstelling heeft zeker hoogtepunten, vooral het werk Sag mir, wo die Blumen sind in de hal van het Stedelijk springt eruit. Voor indrukwekkende, monumentale kunst ben je hier op de juiste plek. Wil je echter echt de diepte in en Anselm Kiefer beter leren kennen? Dan zul je buiten het museum verder moeten zoeken.

Lezing over Anselm Kiefer

Ben je gefascineerd door het werk van Anselm Kiefer en wil je meer begrijpen over zijn kunst, werkwijze en de relatie met Van Gogh? Dan kun je de lezing Anselm Kiefer – Leven en Oeuvre bij ons volgen. Tijdens deze lezing duiken we dieper in zijn artistieke ontwikkeling, de thema’s in zijn werk en de invloed van Van Gogh. Laat je meenemen in de wereld van een van de meest intrigerende kunstenaars van onze tijd en ontdek wat zijn kunst zo bijzonder maakt!

Tentoonstelling Anselm Kiefer - Sag mir, wo die Blumen sind is te zien in het Van Gogh Museum en het Stedelijk Museum in Amsterdam tussen 7 maart t/m 9 juni 2025. Meer informatie en tickets vind je bij het Van Gogh Museum

Lezing Anselm Kiefer, leven en oeuvre

Wil jij meer weten over het leven en werk van Anselm Kiefer? Als voorbereiding op of juist na jouw bezoek aan de expositie Anselm Kiefer - Sag mir, wo die Blumen sind. Schrijf je dan in voor deze lezing.

Direct naar deze Lezing

© Afbeelding KaperGerlings. Stedelijk Museum, Anselm Kiefer, 'Sag mir, wo die Blumen sind'