“Alle veranderingen, zelfs de meest lang gewenste, hebben hun melancholie; voor dat wat wij achterlaten is een deel van ons zelf; we moeten het ene leven sterven, voordat wij het andere kunnen beginnen.” (Anatole France, 1884 – 1924).

Dit bovenstaande is toch voldoende, dacht ik vandaag bij het schrijven van deze reflectie. Alleen, mijn context is dan volledig verdwenen en iedere lezer vult bovenstaande anders in.

Dat ik aan de bovenstaande tekst dacht, kwam naar aanleiding van een bericht op Linkedin over die verandering, het proces van A naar B. Een transitieproces dat een tussenfase kent. Wij zitten al een lange tijd in een transitiefase en politici gebruiken deze tussenfase. Benoemen dat er iets moet veranderen, dat het nu tijd is, de toekomst wordt beter, wij gaan het oplossen. Alleen mist er een concrete handeling, actie of stappenplan en zeker een concrete toekomst. Daar is de politicus niet bij gebaad.

Het gevaar zit ‘m in het vastzitten in deze transitie. De geschiedenis laat zien dat juist tijdens een dergelijke verandering, wanneer politiek of machthebber geen concrete stap zet, maar wel telkens oproept voor veranderingen, dit onrust, opstanden en conflicten oproept. Mensen zien op een gegeven moment geen andere oplossing dan een oplossing met fysiek geweld. Het creëren van een oorlog of oorlogsdreiging met een buurland, helpt vaak even, maar uiteindelijk is dit een uitstel van de noodzakelijke verandering.

Met het vastzitten in de transitie komt vaak nog iets extra’s, namelijk een groeiende ongelijkheid. Daarom kan ik het bovenstaande smaller formuleren: wanneer de bestuurders van een land niet meer zorgen voor hun burgers en meer aandacht hebben voor hun persoonlijke gewin, verliest de bestuurslaag haar draagvlak en tekent daarmee haar eigen ondergang.

Geschiedenis is een boeiend gegeven, het stelt ons in staat om te leren van eerdere gebeurtenissen. En zo een betere toekomst te realiseren. Geschiedenis leert ons ook, wat je op individueel niveau kunt doen én dat het verleden geen garanties biedt voor de toekomst. Onze toekomst kan ook zonnig, gelukkig en gezond zijn, zolang wij samen die toekomst zo concreet mogelijk vormgeven en met heldere stappen daar naar werken.

©Foto: KaperGerlings Instituut. Werk: Clément Cogitore, Morgestraich, 2022, film still